Start van de Joodse school

Tot die aanvang van het schooljaar 1941-1942 zaten de Joodse kinderen in Apeldoorn op verschillende openbare scholen. De meeste kinderen die zich melden voor de Joodse school,  komen van de Rijksleerschool aan de Molleruslaan (nu Parkenschool).
De Joodse school wordt gevestigd in het kerkgebouwtje Beth-El aan de Koningsdwarsstraat (nu Waldeck Pyrmontlaan 4). Er worden leerkrachten geworven en op 22 december kan de school eindelijk haar deuren openen en kunnen de Joodse kinderen, die sinds september gedwongen thuis waren gebleven, weer naar school.
In totaal 57 kinderen zitten in twee groepen die geleid worden door juffrouw Marthe Rose Wijler en meester Frits Cohen. Hij is tegelijkertijd hoofd van de school. De school gaat goed van start, er komt zelfs een fotograaf die foto’s van de kinderen maakt, alsof het de gewoonste zaak van de wereld is…
Rond de zomer van 1942 duiken steeds meer Joodse gezinnen onder en na de grote vakantie blijven verschillende schoolbankjes leeg. Kinderen uit gezinnen die niet onderduiken, blijven trouw naar school gaan. Tot de razzia van 2-3 oktober 1942 waarbij circa 75 joodse Apeldoorners worden opgepakt en gedeporteerd naar Westerbork. Onder hen zijn ook het hoofd van de Joodse school, twee leerkrachten en ten minste elf kinderen.
Omdat er nu geen leerkrachten meer zijn, neemt één van ouders, Isaak Cohen, de lesgevende taken op zich en blijft dat doen tot hij en zijn gezin eind januari 1943 ook onderduiken.

Uiteindelijk zullen 18 kinderen van de Joodse school de oorlog overleven. 16 van hen zijn op tijd ondergedoken, twee kinderen hebben het concentratiekamp Bergen Belsen overleefd. 38 kinderen en vier leerkrachten zijn in Auschwitz of Sobibor vermoord.
De kinderen die na de oorlog terugkeren in Apeldoorn, pakken allemaal zo goed en zo kwaad mogelijk hun leven weer op. Over de verschrikkingen van de oorlog wordt nog maar weinig gepraat.

‍