Een spoorlijn voor de koninklijke familie
De eerste Nederlandse spoorlijn van Amsterdam naar Haarlem wordt op 20 september 1839 feestelijk in gebruik genomen. Koning Willem I staat met zijn privévermogen garant voor de aanleg van een spoorwegnetwerk door Nederland. In 1837 bezit hij ongeveer een vijfde van de aandelen in het spoorwegennetwerk. Zo speelt hij een belangrijke en sturende rol in de ontwikkeling van Nederland én van Apeldoorn.
De Oosterspoorlijn, met station Apeldoorn op het tracé, wordt door koning Willem III op 13 mei 1876 officieel in gebruik genomen. Mede op aandringen van de koning is er voor zijn persoonlijk reisgemak een aftakking gemaakt naar zijn paleis. Deze zogenaamde Koningslijn takt ongeveer anderhalve kilometer westelijk van Station Apeldoorn af van de Oosterspoorlijn en loopt dan via wat nu de Prinses Beatrixlaan is en de Koning Lodewijklaan door tot vlak voor het paleis. Tien jaar later wordt de aftakking doorgetrokken naar Zwolle. Die lijn, met onder andere het dan nieuwe station Het Loo, wordt in 1887 in gebruik genomen. Vanwege de vele adellijke families die tussen Apeldoorn en Zwolle wonen komt deze lijn bekend te staan als de Baronnenlijn.
Met de komst van het spoor verandert Apeldoorn. De verbinding met andere steden, streken en mensen wordt niet alleen veel gemakkelijker maar ook sneller. Het dorp Apeldoorn groeit gestaag doch dwingend uit tot stad. De nieuwe spoorverbindingen in combinatie met de groene omgeving, de relatief gunstige prijzen én de aanwezigheid van de koninklijke residentie brengen veel mensen ertoe om naar Apeldoorn te verhuizen. Bovendien worden Apeldoorn en omgeving steeds meer een toeristische bestemming.
Na de dood van koning Willem III blijft ook zijn dochter Wilhelmina wonen op Het Loo. Voor haar wordt in 1912 op station Apeldoorn een koninklijke wachtkamer in gebruik genomen. Daarmee telt Nederland in die tijd vijf van zulke exclusieve koninklijke wachtkamers, de andere wachtkamers zijn te vinden in Den Haag Staatsspoor (nu Den Haag Centraal), Den Haag Hollands Spoor, op Amsterdam Centraal en in Baarn. De wachtkamer in Apeldoorn is helaas verloren gegaan, maar het meubilair is bewaard gebleven en bevindt zich in de collectie van CODA Museum.
