De vondst van middeleeuws Uttiloch
Bij een archeologisch onderzoek in 2013 wordt in de woonwijk Aardhuus vlak bij Uddel een bijzondere ontdekking gedaan: er wordt een dorpje met enkele boerderijen en bijgebouwen gevonden, waar men ongeveer 1200 jaar geleden heeft gewoond. Dit dorpje kennen we uit schriftelijke bronnen als Uttiloch; het wordt in een schenkingsakte uit 792-793 samen met Appoldro (het huidige Apeldoorn) genoemd.
Hoewel dit voor de Veluwe een zeer belangrijke periode is omdat er veel ijzer gewonnen wordt, zijn er maar weinig vroegmiddeleeuwse nederzettingen opgegraven.
Tijdens het archeologisch onderzoek is op deze plek veel afval gevonden van het smeden van ijzer en men gaat er dan ook vanuit dat Uttiloch een rol heeft gespeeld bij de ijzerproductie op de Veluwe. Dwars door de nederzetting is een palissade gebouwd, een aaneengesloten rij palen die waarschijnlijk als verdediging van het dorp gebruikt is.
In dit voormalige dorp zijn tijdens het onderzoek 31 boerderijen en 42 bijgebouwen herkend, die echter niet allemaal uit dezelfde tijd stammen. De oorsprong ligt tussen 720 en 780 na Christus en Uttiloch bestaat dan uit twee tot drie erven in de buurt van een waterput. Tot de negende eeuw zijn steeds enkele erven rondom de waterput in gebruik. In de loop der jaren worden oude boerderijen gesloopt en nieuwe gebouwd. De waterput zelf blijft al die tijd in gebruik en neemt een centrale plek in tussen de erven.
Centraal op het erf staat een boerderij, waar het vee aan de ene kant en de boerenfamilie aan de andere kant woont. Ook staan op het erf een schuur en twee of drie hutkommen: grotendeels ingegraven gebouwtjes waarin gewerkt wordt. Het is niet duidelijk wat men precies in die gebouwtjes doet, al worden bij enkele hutkommen wel aanwijzingen voor het smeden van ijzer gevonden.
