Een koninklijk cadeau voor Felua
Vijfentwintig heren verzamelden zich op 17 januari 1896 in de kleine zaal van de Sociëteit Apeldoorn aan de Kerklaan bij het Oranjepark om een nieuwe vereniging op te richten. Het doel van deze nieuwe vereniging is 'het stichten en in stand houden van een museum van oudheden van de Veluwe en beoefening harer geschiedenis'.
Voorzitter van Felua, zoals de vereniging gaat heten, wordt de predikant Daniel Heldring uit Nijbroek en Jhr. Willem Bas Backer uit Zwolle is secretaris van de vereninging. Felua is een club van notabele heren die samen opgravingen doen. Voorzitter dominee Heldring (niet te verwarren met de landelijk bekende Reveil-dominee Ottho G. Heldring) treedt onder andere op als begeleider van de vermaarde Leidse archeoloog Holwerda.
Museum Felua
De vereniging heeft een startcollectie, mede dankzij de Hattemer verzamelaar Hoefel die zijn verzameling oudheden wel wil afstaan. Als expositieruimte huurt Felua de bovenverdieping van Station Het Loo. Daar opent Oudheidkundig Museum Felua op 3 juni 1897 zijn deuren. Directeur is de gepensioneerde directeur van de Koningsschool Dirk Neelmeijer.
Niet zomaar een bloempot
In 1909 krijgt Felua een bijzonder stuk geschonken door prins Hendrik, de echtgenoot van koningin Wilhelmina: een tuinvaas. De vaas is opgedoken bij werkzaamheden in de paleistuinen. De vaas stond oorspronkelijk in de tuinen zoals die eind 17e eeuw onder stadhouder Willem III zijn aangelegd. In de Franse tijd, toen eerst de waterwerken van het paleis werden vernield en vervolgens de tuinen geheel opnieuw werden ingericht in Engelse landschapsstijl, is de vaas onder de grond verdwenen om honderd jaar later weer op te duiken. Maar in de paleistuinen anno 1909 is voor de vaas geen plek. Vandaar dat prins Hendrik Felua er blij mee mag maken.
Wanneer weer een eeuw later, vanaf 2007, de paleistuinen in hun originele, barokke staat worden worden teruggebracht, komt de koninklijke vaas van Felua goed van pas. In opdracht van het Paleis maakt een Florentijnse terracottafabriek er tweehonderd replica’s van die nu her en der in de schitterend opgeknapte paleistuinen te bewonderen zijn. De originele vaas is te zien in de museumopstelling van Paleis Het Loo.
Voorheen collectie Felua
De oudheidkundige vereniging Felua bestaat niet meer. In 2015 is ze opgegaan in de Vereniging Oud Apeldoorn. Vrijwilligers van de VOA bestuderen en beschrijven de vele ‘oudheden’ die in de loop der jaren door Felua werden verzameld en die nog steeds professioneel worden beheerd en bewaard door CODA Museum.
